Dit artikel is afkomstig uit het bedrijfsmagazine 2022 van Friso Bouwgroep. Klik hier voor het digitale exemplaar.

Bij het beschrijven van een gebouw is een oog niet het eerste wat je te binnen schiet. We konden ook kiezen voor een technisch hoogstandje, een modern gebouw, een toekomstbestendig bouwwerk… Maar het wakend oog past wel bij dit gebouw. Zonder dat het de indruk geeft dat Big Brother over je schouder meekijkt. Aan de Europaweg in Apeldoorn staat namelijk de nieuwe meldkamer van Oost-Nederland. Dag en nacht werken politie, ambulance en brandweer hier samen om noodoproepen te beantwoorden.

Het kantoor is al in gebruik, maar het duurt nog even voordat de hele meldkamer in gebruik wordt genomen. Dat gebeurt binnenkort pas, maar wel met één druk op de knop. Marco Haagen, senior projectmanager van de Nationale Politie zegt:  ‘In één dag gaan alle stekkers er op de andere locaties uit en zetten we hier de schakelaar om. Dat moet straks wel goed gaan en is dus een kritisch proces. Als een heel gebied opeens geen 112 oproepen meer beantwoordt, haal je wel de voorpagina.”

Stevig stikstofarm plan

Wat dan weer niet de voorpagina haalt, is het proces dat voorafgaat aan die cruciale seconden waarin ze overschakelen. Het begon allemaal toen de overheid een nieuwe wet invoerde. Landelijk mochten er maar tien meldkamers overblijven, wat betekende dat veel meldkamers moesten gaan samenwerken. Op dit moment zijn er drie meldkamers in Oost-Nederland: in Arnhem, Hengelo en Apeldoorn. “Als één meldkamer technisch uitvalt, moest men in de auto stappen om naar een andere locatie te rijden om het daar op te pakken,” vertelt Marco. “Straks zijn er tien genetwerkte meldkamers in Nederland, die elkaars werk kunnen overnemen.”

Marco is namens de Nationale Politie de opdrachtgever van dit project. Al sinds 2017 is hij hiermee bezig, vanaf de aankoop van de grond tot de oplevering. Aannemingsmaatschappij Friso won de aanbesteding die Marco hiervoor uitschreef. “Friso heeft gewoon een heel stevig plan van aanpak neergezet,” legt Arnold Boersma uit, projectbegeleider van Aannemingsmaatschappij Friso. “Het was belangrijk dat we stikstofarm werkten, want we moesten er rekening mee houden dat we in een Natura-2000 gebied te werk gingen. En dan hebben we het nog niet eens over het bijzondere ontwerp.”

Dat schrikt Arnold niet af. Hij is al vanaf zijn aanstelling bij Friso graag bezig met grote projecten. Dit was weer een leuke uitdaging om zijn tanden in te zetten. “Het is een project met hoge eisen. We houden als projectteam van uitdagingen, dat houdt ons scherp en verruimt onze kennis. Daar zijn we trots op.”

Vooruitziende blik

In januari 2021 is de aanbesteding rond. Met een vooruitziende blik, zorgt Friso ervoor dat de inkoop van de materialen snel gebeurt. Marco is daar heel blij mee. “De materiaalprijzen zijn sindsdien ontzettend gestegen. Dat had ons later nog veel moeilijkheden op kunnen leveren qua financiën.” In maart van datzelfde jaar gaan de eerste palen de grond in. Daar lopen ze al tegen een eerste probleem aan.

“De palen gingen scheef,” zegt Marco. “Je weet ook niet wat er in de grond zit waarom ze scheef gaan. We konden daarna alleen maar raden.” Hierin maakt hij gelijk kennis met de nuchtere aanpak van Friso. “We zijn gelijk om tafel gaan zitten om het op te lossen. Want de bouw moet doorgaan,” vertelt Arnold. Later in de bouw volgen nog meer momenten waarin de opdrachtgever om tafel gaat met de aannemer, want de bouw gaat door. Ze vertrouwen op elkaar, waardoor ze stevige discussies met elkaar kunnen voeren. Uiteindelijk komen ze dan tot een oplossing die past binnen ieder zijn verwachting.

“Straks zijn er 10 genetwerkte meldkamers in Nederland, die elkaars werk kunnen overnemen.”

Niet alledaagse gevel

De grootste uitdaging lag in het ontwerp. De architect maakte strakke details en koos voor niet-alledaagse oplossingen. Zo is de gevel bijvoorbeeld voor een groot deel gemaakt van cortenstaal, terwijl de gemeente meer dacht aan een bakstenen gevel. Het staal is volledig te recyclen. Bij de oplevering is het staal al volledig bruin van de roest, waardoor het nog steeds goed past tussen zijn ‘bakstenen buren’.

Een creatief ontwerp vraagt om een creatieve uitvoering. Soms liet de architect het antwoord in het midden, waardoor het bouwteam voor uitdagingen kwam te staan waar geen duidelijk antwoord op was. De buitengevel moest bijvoorbeeld goed op elkaar aansluiten, maar hoe zag de architect dat voor zich? Marco zorgde ervoor dat Friso en de architect met elkaar om tafel konden om deze onduidelijkheden uit de weg te ruimen.

De oplossingen mogen er wel zijn. De zijkanten die een stuk uitsteken zijn voorzien van glas, waar het gebouw zijn bijnaam ook aan dankt: het ‘wakende oog.’ De gevels waren lastig, maar uiteindelijk zijn deze ook strak en netjes afgewerkt; je ziet zo min mogelijk schroeven en bouten. Arnold spreekt zijn lof uit voor de ontwerper. “Het is echt mooi geworden, precies zoals op de 3D-modellen.”

Indrukwekkend staaltje bouwtechniek

Op de 3D-modellen was al te zien dat dit een uitdagend project zou worden. Aan beide kanten steekt de tweede tot en met de vierde verdieping een stuk uit. Die zijn verbonden aan het middenstuk, zodat ze los van de grond kunnen hangen. Marco noemt dit ‘het melkmeisje’. “De zijkanten hangen aan het midden als twee emmers melk.” Deze twee emmers zijn gemaakt van flinke stalen balken, die tijdens de constructie werden ondersteund.

“In theorie klopte alles, maar het is toch spannend om die ondersteuning dan weg te halen,” zegt Arnold. De zijkanten waren een klein stukje omhoog gekrikt, zodat ze waterpas zouden zakken als de steunen weg werden gehaald. Dit ging perfect, een indrukwekkend staaltje bouwtechniek. De nuchtere aard van het bouwteam bleek uit het appje dat hoofduitvoerder Ronald Steenbruggen naar Marco stuurde over dit cruciale punt in de constructie: ‘De steunen zijn weg. Alles is prima.’

“Het is echt mooi geworden, precies zoals op de 3D-modellen.”

Drie meldkamers in een ontwerp

Er zijn nog wel meer dingen die dit ontwerp bijzonder maken. “We hebben goed stilgestaan bij het energieverbruik. Dit is een normaal kantoorpand, maar het wordt letterlijk elk uur van de week gebruikt. Dag en nacht. We hebben dus zeshonderd zonnepanelen geplaatst om dat grote verbruik op te wekken.” Zonnepanelen zijn tegenwoordig steeds vaker de norm. Maar toen het project nog in de ontwerpfase zat, was het nét de wettelijke eis. “We hebben flink moeten rekenen. De zonnepanelen moesten het hele pand voorzien van genoeg stroom.”

Het gebouw is niet alleen energiezuinig en recyclebaar, het is ook opnieuw in te richten. “De binnenwanden van de kantoorafdeling zijn makkelijk aan te passen,” vertelt Marco. “Zo kunnen we een nieuwe indeling maken. Elke tak van het bedrijf kan een kantoor naar hun wens inrichten.” Dit past binnen het nieuwe uitgangspunt van de politie; niemand zit meer alleen in een eigen kantoorruimte.

Marco kan zich nog herinneren dat ze voor de meldkamer lang bij de indeling stilstonden. Ze betrokken de centralisten hier ook bij. “We hebben de ruimte in een sporthal op ware grootte nagebouwd,” legt hij uit. Alle meldtafels waren daar door houten platen nagebootst, waardoor je een goede indruk kreeg van de grote ruimte. Daar konden de eindgebruikers rondlopen en hun tips doorgeven. “Het luisterde allemaal heel nauw. Je schuift drie meldkamers ineen, dat moet wel netjes gebeuren.”

Wakend baken

Uiteindelijk liep het project een paar maanden uit. Er zaten verschillende dingen tegen, maar telkens hielden het projectteam en Marco het hoofd koel. Het gebouw staat nu als een wakend baken op de Europaweg. Marco is uitgesproken trots over dit gebouw, hij heeft dit gebouw van idee tot uitvoering begeleid. De eindgebruikers zitten inmiddels in uniform achter hun computers. Arnold zijn gezicht licht op. De laatste keer dat hij dit gebouw zag, was het gevuld met bouwlieden. Hij knikt nu ook met gepaste trots. “Ja, het is echt mooi geworden.”