Acht jaar geleden begon opdrachtgever Liander met het zoeken naar een geschikte locatie voor een nieuw onderstation in het bosrijke gebied van buurtschap Crailo. Het oude (in 2000 geplaatst) en tijdelijke station was aan vervanging toe. Meerdere locaties werden verkend. Deze bleken in de praktijk toch niet haalbaar.
Uiteindelijk werd de huidige locatie gevonden. Vlakbij de Groene Afslag en midden op de grens van twee gemeenten (Laren en Hilversum). Met het bouwen van dit nieuwe elektriciteitsstation blijft de omgeving van Crailo voorzien van elektriciteit. Daarnaast gaat het nieuwe station, het toekomstige bedrijvenpark De Groene Poort, van elektriciteit voorzien.
Industriële duurzaamheid
Voordat de bouw kon beginnen was er eerst nog afstemming tussen de verschillende gemeenten nodig. Voor de ontwikkeling van dit gebied is de GEM (een orgaan waarin de gemeenten Gooise Meren, Hilversum en Laren vertegenwoordigd zijn) opgericht. De gesprekspartner voor Liander. Later sloot ook de ontwerpende partij Qirion aan. Deze partij voert namens Reddyn het werk uit.
Het gebied moest nog geheel worden ontwikkeld. De beginfase bestond vooral uit het onderling afstemmen van het ontwerp. Duurzaamheid was daarbij voor alle betrokken partijen zeer belangrijk. De GEM had namelijk wensen met betrekking tot de industriële duurzaamheid en het landschappelijk inpassen van het ontwerp.
.jpg?height=450&width=800)
.jpg?height=1134&width=2016)
Hergebruik van materialen
Met deze duurzame gedachte heeft Liander in samenwerking met Oosterhout Architecten verschillende ontwerpen met het GEM gedeeld. Diverse elementen vanuit de directe omgeving zijn toegepast en hergebruikt.
Denk aan het hergebruik van materialen die vrijkomen op het terrein om weer in te zetten bij de bouw van het nieuwe station, zoals:
- dakpannen voor de gevelbekleding
- betonklinkers voor de bestrating en oude muren, die nagenoeg één op één overgenomen kunnen worden in het nieuwe ontwerp.
- De werkvloer van de betonnen kelderfundaties/trafokelders bestaat niet uit gestort beton, maar uit hergebruikte stoeptegels met daaronder een biologisch afbreekbare folie (dit laatste om uitdroging van de daarop te storten constructievloeren te voorkomen).
De vloeren en wanden van de kelders zijn wel gemaakt op de traditionele manier. De HSB-wanden en het dak worden geproduceerd door Houkesloot Prefab (onderdeel van Friso Bouwgroep) en bestaan uit een opbouw van houtenplaten, isolatie en houten balken.
Waarbij de buitenwanden worden afgedekt met deels hergebruikte dakpannen en deels hergebruikte stalen damwanden (welke vrijkomen uit een nabijgelegen project). De basis van het dak bestaat ook uit HSB met daarop een combinatie van isolatie en EPDM, afgedekt met zonnepanelen. Met eromheen liggend een sedum afdekking.
.jpg?height=1134&width=2016)
Modulair bouwen
Daarnaast wilden Liander en Qirion modulair bouwen toepassen. Dit is een methode om sneller en eenvoudiger te bouwen. Dankzij modulair bouwen ontwerpt Liander haar netten op basis van standaard configuraties. Hierdoor worden tientallen procenten gewonnen ten aanzien van doorlooptijden én kosten én er kan flink meer werk gerealiseerd worden. Dat is een zeer belangrijk voordeel nu de energietransitie versnelt.
Onder andere hierom heeft Liander de bouw van dit elektriciteitsstation aangemerkt als ‘pilot duurzaam elektriciteitsverdeelstation’. Daarbij is tijdens de ontwerpfase ook rekening gehouden met de zogenaamde Milieu Prestatie Gebouwen Score.
In de techniek is de duurzaamheid vertaalt in: de constructie in houtskeletbouw van Houkesloot Toelevering (opgeslagen CO2); extra zonnepanelen en bodemkoeling voor de klimaatbeheersing in het gebouw. Uiteindelijk werd het ontwerp goedgekeurd, waarbij ook nog eens twee markante lindebomen op het bouwterrein overeind zijn blijven staan.
.jpg?height=1134&width=2016)
Samen hobbels wegnemen
De volgende uitdaging was om tussen alle bomen door een tracé te vinden voor alle afgaande en voedende kabels. Nadat de hobbels waren genomen en het ontwerp was goedgekeurd, werd tot slot de wijziging in het bestemmingsplan aangevraagd.
Toen daar eind 2021 akkoord op kwam, kon Qirion met het bestek aan de slag en kwam Friso Civiel met de beste aanbieding. Na een aantal maanden van voorbereiding heeft Friso Civiel op maandag 12 september dit jaar het eerste beton gestort.
Start vieren en het vervolg
Met de eerste betonstort startte Friso Civiel met de officiële openingswerkzaamheden om een duurzame elektriciteitsverdeelstation te bouwen. Dat heugelijke moment, moest worden gevierd. Alle betrokken partijen – de architect, Liander, de GEM, Qirion en Friso Civiel – werden uitgenodigd om de start van de werkzaamheden te vieren met gebak.
Medio 2023 verwacht Friso Civiel de bouw af te kunnen ronden en zal dit duurzame elektriciteitsstation in Crailo een feit zijn. Direct daarna zal het inrichten van het station gebeuren. Oftewel het plaatsen van de transformatoren en de primaire, secundaire en tertiaire installaties.
Nadat de testfase geweest is, kunnen ook de kabels worden ‘omgezwaaid’. Dit is de laatste fase. Dat wil zeggen dat de voedende 50 kV kabels van het oude station worden losgehaald en aangesloten worden op het nieuwe station. Naar verwachting kan het station dan medio 2024 in bedrijf genomen worden. Meer informatie over de voortgang van de bouw is hier te vinden.
.jpg?width=412&height=256&mode=crop)
